ورزش فقط مربوط به توانایی انجام ورزش هوازی و اندازه عضلات نیست. مطمئنا ورزش می تواند سلامت جسمی و فیزیکی شما را بهبود ببخشد، اندازه کمر شما را متناسب کند، زندگی جنسی شما را بهبود بخشد و حتی چندین سال به طول زندگی شما بیفزاید. اما این موارد برای اکثر مردم چیزی نیست که انگیزه کافی برای ورزش کردن را بدهد. مشاوره با روانپزشک یا روانشناس هم می تواند در سلامت روان به شما کمک بزرگی کند.
افرادی که مرتبا ورزش می کنند این کار را به خاطر حس تندرستی که به آنها می دهد انجام می دهند. آنها در طول روز انرژی بیشتری احساس می کنند، شب ها بهتر می خوابند، خاطرات شفاف تر و دقیق تری به یاد دارند و نسبت به خود و زندگی خود احساس آرامش و خوش بینی بیشتری دارند. و این یک داروی قدرتمند برای بسیاری از مشکلات روانی رایج است.
ورزش منظم می تواند تأثیر بسیار مثبتی بر افسردگی، اضطراب، کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) و موارد دیگر داشته باشد. همچنین استرس را تسکین می دهد، حافظه را بهبود می بخشد، به شما کمک می کند بهتر بخوابید و روحیه کلی شما را تقویت می کند.
برای اینکه بتوانید از مزایای ورزش کردن بهره مند شوید نیازی نیست که یک طرفدار پر و پا قرص تناسب اندام باشید. تحقیقات نشان می دهد که مقادیر متوسط ورزش نیز می تواند تغییر و تحولاتی را ایجاد کند. فارغ از سن و سال یا میزان تناسب اندامتان، می توانید یاد بگیرید که از ورزش به عنوان ابزاری قدرتمند برای داشتن احساس بهتر استفاده کنید.
ورزش و افسردگی
مطالعات نشان می دهد که ورزش می تواند افسردگی خفیف تا متوسط را با همان قدرت داروهای ضد افسردگی درمان کند – البته بدون عوارض جانبی. به عنوان مثال، مطالعه جدیدی که توسط دانشکده بهداشت عمومی T.H.Chan در هاروارد انجام شد، مشخص کرد که دویدن به مدت 15 دقیقه در روز یا پیاده روی به مدت یک ساعت خطر ابتلا به افسردگی ماژور را تا 26٪ کاهش می دهد. همچنین علاوه بر تسکین علائم افسردگی، تحقیقات نشان می دهند که انجام مداوم یک برنامه ورزشی می تواند مانع از عود مجدد بیماری شما شود.
ورزش به دلایل مختلفی یک دشمن قدرتمند برای افسردگی است. مهمتر از همه، باعث ایجاد انواع تغییرات در مغز از جمله رشد عصبی، کاهش التهاب و الگوهای فعالیتی جدید می شود که احساس آرامش و تندرستی را ارتقا می بخشد.
همچنین مواد شیمیایی قدرتمند موجود در مغز شما یعنی اندورفین ها (endorphins) را، آزاد می کند که باعث تقویت روحیه شما می شود و باعث می شود احساس خوبی داشته باشید. درآخر، ورزش می تواند به عنوان یک عامل پرت کننده ی حواس عمل کرده و به شما این امکان را بدهد تا ساکت و آرام باشید و بتوانید از چرخه افکار منفی که باعث افسردگی می شوند، خارج شوید. برای درمان افسردگی سر به اینجا بزنید.
ورزش و اضطراب
ورزش یک روش درمانی ضد اضطراب طبیعی و مؤثر است. ورزش تنش و استرس را تسکین می بخشد، انرژی جسمی و روحی را تقویت می کند و با آزاد شدن اندورفین، تندرستی را تقویت می کند. هر چیزی که باعث حرکت شما شود می تواند کمک کننده باشد، اما اگر جای حواس پرتی را به تمرکز بیشتر بدهید، منفعت بیشتری نیز خواهید برد.
به عنوان مثال سعی کنید به احساس تماس پاهایتان با زمین، به ریتم تنفس خود و یا احساس برخورد باد به پوستتان توجه کنید. با اضافه کردن عنصر ذهن آگاهی – که واقعا روی بدن شما و اینکه حین ورزش چه احساسی دارید متمرکز شده – نه تنها وضعیت جسمی خود را سریعتر بهبود می بخشید، بلکه ممکن است بتوانید جریانی از نگرانی های مداوم را که در سرتان جاری است قطع کنید.
ورزش و استرس
آیا تاکنون متوجه شده اید که حس بدنتان در هنگام استرس چگونه است؟ ممکن است در ماهیچه ها به خصوص ماهیچه های ناحیه صورت، گردن و شانه ها احساس گرفتگی و سفتی داشته باشید و درد پشت یا گردن یا سردردهای دردناک را تجربه کنید. ممکن است احساس سفتی در قفسه سینه، نبض کوبنده یا گرفتگی عضلات داشته باشید. همچنین ممکن است مشکلاتی از قبیل بی خوابی، سوزش سر دل، سوزش معده، اسهال یا تکرر ادرار را تجربه کنید. نگرانی و ناراحتی ناشی از همه این علائم جسمی نیز به نوبه خود می تواند منجر به افزایش استرس شود و یک چرخه معیوب بین ذهن و بدن شما ایجاد کند.
ورزش یک روش مؤثر برای شکستن این چرخه است. همچنین فعالیت بدنی با آزاد کردن اندروفین ها در مغز، به آرامش عضلات و تسکین تنش بدنی کمک می کند. از آنجا که بدن و ذهن به هم نزدیک هستند، هنگامی که بدن شما احساس بهتری پیدا کند، ذهن شما نیز بهتر خواهد شد.
ورزش و کم‌توجهی-بیش‌فعالی ADHD
ورزش منظم یکی از آسانترین و مؤثرترین راهها برای کاهش علائم بیماری کمبود توجه و تمرکز (ADHD)، بهبود انگیزه، حافظه و خلق و خو است. فعالیت بدنی بلافاصله سطح دوپامین، نوراپی نفرین و سروتونین مغز را افزایش می دهد – همه این موارد بر تمرکز و توجه تأثیر می گذارند. به این ترتیب، ورزش به همان روشی که داروهای ADHD مانند ریتالین و Adderall عمل می کنند، تاثیر می گذارد.
ورزش و PTSD و تروما
شواهد نشان می دهد که با تمرکز قوی روی بدن و اینکه چه احساسی در هنگام ورزش دارید، می توانید به سیستم عصبی کمک کنید تا “آزاد” شود و از واکنش بی‌حرکتی استرسی که مشخصه PTSD یا تروما است، بیرون برود. به جای اینکه به ذهن خود اجازه سرگردانی بدهید، توجه خود را به میزان زیادی به حس های فیزیکی بدن در مفاصل و ماهیچه ها، و حتی به اعضای داخلی بدن خود، معطوف کنید.
تمریناتی که شامل حرکت متقاطع هستند (Cross Movement) که هر دو بازو ها و پاها را درگیر می کنند بهترین گزینه ها برای شما هستند- مثلا راه رفتن (به خصوص در شن)، دویدن، شنا، تمرین وزنه برداری یا رقصیدن.
فعالیت های خارج از منزل مانند پیاده روی، قایقرانی، دوچرخه سواری در کوهستان، صخره نوردی، قایق سواری در موج های شدید آب (در سرازیری و از میان دشت و صحرا) نیز در کاهش علائم PTSD موثر بوده اند.
تهیه کننده : سرکار خانم دوست پرست مربی محترم تربیت بدنی
تائید کننده:معاونت آموزشی سرکار خانم زینلی