نمی تواند دوست پیدا کند
دختر 10 ساله من همیشه از این که دوستی ندارد، شکایت می کند و معتقد است که همه بچه های کلاس با او بد هستند. من هم برای آن که ببینم چه دلیلی دارد که همکلاسی هایش با او رفتار خوبی ندارند تصمیم گرفتم یک بار با دخترم به یکی از سفرهای تفریحی مدرسه بروم و رفتار او و دوستانش را زیر نظر بگیرم. اما وقتی دیدم که او چگونه با همکلاسی هایش رفتار می کند، متوجه ماجرا شدم. او همیشه توقع دارد کاری که مورد نظر اوست انجام شود و نمی داند که چطور باید در گروه رفتار درستی داشته باشد و با دیگران دوست شود. من چطور می توانم این مشکل فرزندم را حل کنم؟
“چرا او مرا به جشن تولدش دعوت نکرد؟”
“هیچ کس مرا دوست ندارد.”
“سارا به من می گوید که تو خیلی ریاست طلبی.”
دلایل متعددی باعث می شود که کودک دوستی نداشته باشد و یا دوستان کمی داشته باشد. ما به عنوان والدین باید ضعف های او را شناسایی کرده و اصلاح کنیم.
دوستان نقش بسیار مهمی در زندگی کودک بازی می کنند. به همین دلیل داشتن دوست برای کودک بسیار مهم است. دوست یابی مهارتی است که قابل یادگیری است. بنابراین اگر فرزند شما چنین توانایی را ندارد، می توانید به او کمک کنید تا آن را بیاموزد.
علت ناتوانی در دوست یابی کودک
بررسی دقیقی روی رفتار فرزندتان با همسالانش داشته باشید. سعی کنید این کار را طوری انجام دهید که متوجه نشود شما او را زیر نظر دارید. در شرایط مختلف او را زیر نظر بگیرید. موقعیت هایی مثل مدرسه، زمین بازی، وقتی با یکی از همسالانش است، وقتی با گروهی از همسالانش است، وقتی که با کودکان کوچک تر از خودش است و وقتی که با کودکان بزرگ تر از خودش است. مشاهدات خودتان را از رفتار فرزندتان یادداشت کنید. به نظرتان فقدان چه مهارتهایی در او باعث می شود در دوست یابی مشکل داشته باشد؟
4 گام برای آموزش مهارت دوست یابی
گام های زیر را اجرا کنید تا به فرزندتان کمک کنید بتواند برای خودش دوست پیدا کند.
گام 1: رفتارهایی که مانع دوست یابی می شوند را پیدا کنید.
بررسی کنید چه مهارت هایی برای دوست یابی لازم است که فرزندتان آنها را ندارد. فراموش نکنید که مهارت هایی که برای دوست یابی و حفظ دوست لازم است، قابل یادگیری هستند و شما می توانید این مهارت ها را به فرزندتان آموزش دهید. در ادامه برخی از مهارتهای لازم برای دوست یابی، ارایه شده اند. بررسی کنید که فرزندتان کدامیک از این مهارتها را ندارد. پاسخ های خودتان را با فرد دیگری که فرزندتان را به خوبی می شناسد، مقایسه کنید.
گام 2: مهارت های دوست یابی را به او آموزش دهید.
پس از آن که مشخص کردید که فرزندتان در کدامیک از موارد فوق مشکل دارد، یک یا دو مورد را انتخاب و به او کمک کنید آنها را اصلاح کند. مثلا اگر فرزندتان در روابطش با دیگران متوقع است و همیشه می خواهد نظر خودش اجرا شود، به او آموزش دهید که چگونه به چیزی که می خواهد دست پیدا کند، اما در کنار آن به نظرات دیگران هم احترام بگذارد.
مهارت جدید را با روش بازی نقش به او آموزش دهید. یعنی آنکه شما نقش فردی که می خواهد با فرد دیگری ارتباط داشته باشد را بازی کنید تا او ببیند که در این موقعیت چگونه باید رفتار کند. پس از آن از او بخواهید او این نقش را بازی کند. پس از انجام تمرینات دو نفری، می توانید با او به یک محیط عمومی که در آن کودکان همسن فرزندتان هستند بروید و از فرزندتان بخواهید مهارت جدید را با کودکان دیگر انجام دهد.
مهارت دوست شدن با یک فرد جدید را به شکل زیر به فرزندتان آموزش دهید.
به او بگویید برای آن که با کسی دوست شود، دو مرحله زیر را انجام دهد.
الف- سلام کردن: “اولین مرحله دوست یابی سلام کردن است. به کسی که می خواهی با او دوست شوی نگاه کن و به او سلام کن. اگر جوابت را نداد، ممکن است کمرو باشد، بنابراین دوباره به او سلام کن. اگر باز هم جواب نداد، فرد دیگری را برای دوستی انتخاب کن. اگر کودک اول مایل به دوستی با تو باشد، ممکن است بعدا خودش به طرف تو بیاید.”
ب- معرفی خود: “در مرحله دوم، دو نفر در مورد خودشان اطلاعاتی به هم می دهند. اطلاعاتی از خودت مثل اسم و محل سکونتت را به او بگو و اسم او را بپرس.”
“پس از معرفی، از او بپرس که آیا می خواهد با هم بازی و یا صحبت کنید.”
با فرزند خود در مورد رفتارهایی که دیگران دوست ندارند در مقابشان انجام شود، صحبت کنید. رفتارهایی مثل دروغگویی، خشونت، فریاد زدن.
به او بگویید که در ارتباط با دیگران باید سعی کند چنین رفتارهایی را انجام ندهد.
روش های همدلی را به فرزند خود آموزش دهید. به او بگویید که اگر دوستش ناراحت است، از او بپرسد که چه اتفاقی افتاده است و یا اگر دوستش می خواهد با او درباره مشکلش صحبت کند، به سخنان او گوش دهد.
در دعواهای فرزندتان سریعا مداخله نکنید، مگر شرایطی که احتمال آسیب بدنی وجود داشته باشد. وجود برخی مشاجرات بین کودکان طبیعی است.
در شروع آموزش دوستیابی، می توانید یکی از همسالان او را به خانه خود دعوت کنید تا در خانه با هم بازی کنند (چون کودک در خانه خودش احساس راحتی بیشتری می کند). به مرور او را به خانه نزدیکان خود که کودک همسال فرزند شما دارند و در آنجا احساس راحتی می کند، ببرید تا با فرزند آنها بازی کند.
گام3: شرایطی فراهم کنید تا بتواند مهارت جدیدی که آموخته است را تمرین کند.
برای آن که فرزندتان در مهارت دوست یابی تسلط پیدا کند، فقط آموزش دادن کافی نیست، بلکه باید او این مهارت ها را در موقعیت های واقعی تمرین کند. بهترین حالت برای تمرین اولیه مهارت های جدید آموخته شده، ارتباط با کودکانی است که از او کوچک تر هستند و یا مهارت های ارتباطی ضعیف تری نسبت به فرزندتان دارند. در این شرایط او راحت تر می تواند مهارت هایی که به تازگی آموخته است را اجرا کند. در حین تمرین بهتر است شما از او فاصله بگیرید تا خودش آن را اجرا کند. هر بار می توانید او را درباره مشکلاتی که با آنها روبه رو شده است راهنمایی کنید. فراموش نکنید که این کار را در برابر جمع انجام ندهید.
“او چه جوابی به تو داد؟”
“چه عکس العملی به تقاضای تو نشان داد؟”
“دفعه بعد می خواهی چطور با او حرف بزنی؟”
به خاطر اشتباهاتش از او انتقاد نکنید. به جای آن کارهای مثبتی که انجام داده است را تایید کنید.
هر وقت احساس کردید فرزندتان می تواند این مهارت را به خوبی اجرا کند، سراغ مهارت بعدی بروید و آن را به او آموزش دهید.
گام 4: موقعیت های اجتماعی فراهم کنید تا فرزندتان بتواند دوستان بیشتری پیدا کند.
روش های زیادی وجود دارد که شما می توانید به فرزندتان کمک کنید که بتواند دوست پیدا کند. برخی از آنها عبارتند از:
تهیه کننده : خانم فانی معاون فناوری
تائید کننده:معاونت آموزشی سرکار خانم زینلی